غم نان در گوشه و كنار جهان

نگاهي به آمارهاي تلخ فائو؛ به بهانه روز جهاني غذا
 

امروز غذاي پرکالري بخورم يا کم‌کالري؟ سرخ‌شده يا آب‌پز؟ امروز هم مواد کم‌چرب و پرويتامين در غذا بريزم يا نه؟ اين دفعه هوس فست‌فود کرده‌ام، سلامت باشد براي بعد... گفتن و شنيدن اين حرف‌ها براي خيلي از مردم، عادي است. اما «بعضي‌ها» هستند که اصلا چنين چيزهايي به مغزشان هم خطور نمي‌کند. اين «بعضي‌ها»حدود يک ميليارد نفر در سراسر دنيا هستند؛ يعني يك‌ششم جمعيت جهان که طبق تعريف سازمان جهاني خواروبار و کشاروزي (فائو)، «گرسنه» محسوب مي‌شوند.
سازمان جهاني خواروبار و کشاورزي يکي از زيرمجموعه‌هاي سازمان ملل متحد است که حدود 65 سال پيش فعاليت خود را شروع کرد. اين سازمان جهاني، 16 اکتبر (24 مهر) هر سال را به‌عنوان روز جهاني غذا نام‌گذاري کرده است. هر سال در اين روز مقاله‌ها، آمارها و کنگره‌هاي زيادي برگزار مي‌شود که همگي حول و حوش مسايل مربوط به غذا هستند. علاوه بر اين، سازمان جهاني خواروبار و کشاورزي هر سال شعاري هم براي نشان دادن فعاليت‌هاي ساليانه خود در نظر مي‌گيرد. «همه با هم عليه گرسنگي»؛ اين، شعار امسال سازمان جهاني خواروبار و کشاورزي خواهد بود.
به عقيده کارشناسان بهداشتي سازمان ملل متحد، روزانه حداقل 1800 کالري انرژي بايد از طريق موادغذايي وارد بدن هر فرد بالغ شود. کسي که قادر نباشد اين مقدار انرژي را به بدن خود برساند دچار سوءتغذيه است و اصطلاحا «گرسنه» ناميده مي‌شود. در حال حاضر 925 ميليون نفر در سرتاسر جهان قادر نيستند به‌طور روزانه اين مقدار انرژي را دريافت کنند.

آمارهاي تلخ
 

آمارهاي سازمان جهاني خواروبار و کشاورزي حکايت از واقعيت‌هاي دردناک ديگري هم دارد. متخصصان اين سازمان مي‌گويند مردم 22 کشور چند سال است که «گرسنه» هستند. يعني بنا به دلايلي مانند جنگ، بلاياي طبيعي يا حکومت‌هاي بي‌کفايت و فقير حدود 166 ميليون نفر در اين کشورها مدت‌هاست وضعيت تغذيه نامناسب و غيرطبيعي دارند. حتي تصاوير مردم اين کشورها اين قدر در خبرهاي مربوط به حوادث تکرار شده که بعضي‌ها با شنيدن کلمه سوءتغذيه به ياد چهره مردم اين کشورها مي‌افتند. به عنوان نمونه افغانستان، سومالي، سودان، هاييتي و حتي عراق.
سازمان ملل‌متحد مي‌گويد هر کشوري بيشتر از 8 سال با مشکل تامين غذا روبه‌رو باشد و حدود 10 درصد نياز خود را به شکل کمک‌هاي انسان‌دوستانه از کشورهاي ديگر دريافت کند، جزو همين کشورهاي گرسنه محسوب مي‌شود.
براي توصيف وضعيت چنين کشورهايي از اصطلاح «بحران‌ممتدغذا» استفاده مي‌شود. البته توليد واژه و اصطلاح به خودي خود مشکلي از مشکلات اين مردم حل نخواهد کرد. اما سازمان جهاني خواروبار و کشاورزي قصد دارد با اين کار مباحث ويژه‌اي را به اين کشورها اختصاص بدهد تا راه‌حل‌هاي جديدي براي حل مشکلات آنها به دست بيايد. يکي از کارشناسان سازمان جهاني خواروبار و کشاورزي مي‌گويد: «بحران ممتد غذا يک سيکل معيوب است. يعني مردم فقير و مبتلا به سوءتغذيه قدرت و کارايي کمتري پيدا مي‌کنند و توليدات چنين کشورهايي افت خواهد کرد.» به گفته اين کارشناس، از بين بردن مشکل غذا در اين کشورها به زمان و هزينه زيادي نياز دارد. کمک‌رساني به چنين کشورهايي، بايد به‌صورت هدف‌مند و براساس برنامه‌هاي علمي و کارشناسانه صورت بگيرد.

ماهي يا ماهيگيري
 

درست است که کمک‌هاي اورژانسي يعني رساندن غذا و آب سالم ضروري است اما کمک‌هايي که آثار طولاني‌مدت دارند هم نبايد فراموش شوند. به عنوان نمونه آموزش کشاورزي و دامپروري در شرايط سخت يا کمک به گسترش محصولات محلي در هر کشور خاص. البته ميزان نياز به کمک‌هاي اورژانسي در کشورهاي مختلف،‌ متفاوت است. به عنوان نمونه 64 درصد از کمک‌هايي که سالانه به کشور سومالي مي‌شود به شکل تامين غذا، آب سالم و دارو است. اما کشورهايي هستند که ميزان اين کمک اورژانسي در آنها فقط 10 درصد است و بقيه کمک‌ها به شکل همکاري در پيشبرد برنامه‌هاي طولاني‌مدت صورت مي‌گيرد. ساير کشورهايي که ساکنان آنها جزو گرسنگان ممتد کره‌زمين طبقه‌بندي مي‌شوند عبارتند از: آنگولا، بروندي، جمهوري آفريقاي مرکزي، چاد، کره شمالي، جمهوري دموکراتيک کنگو، اريتره، اتيوپي، گينه، ايوري‌کاست، کنيا، سيرالئون، تاجيکستان، اوگاندا و زيمبابوه. اگرچه اين کشورها هم جزو کشورهاي در حال توسعه طبقه‌بندي مي‌شوند اما نسبت افراد مبتلا به سوءتغذيه در اين 22 کشور تقريبا 3 برابر ساير کشورهاي در حال توسعه است.

مصيبت افغان‌ها
 

پاکستان جزو ليست سياه گرسنگان ممتد نيست اما تقريبا همه مي‌دانند که مردم اين کشور در حال دست و پنجه نرم کردن با چه مصيبت بزرگي هستند. چند ماه است که سيل، کار،‌ سرپناه و غذا را از آنها گرفته و اين مردم در وضعيت بسيار اسفناکي به سر مي‌برند. اما سيل مشکلات ديگري هم ايجاد کرده است. افغانستان همسايه شمالي پاکستان کشوري فقير، جنگ‌زده و مبتلا به «بحران ممتد غذا» است. خرابي‌هايي که سيل پاکستان به وجود آورد، انتقال غذا به افغانستان را هم تا حدي ناممكن كرده است. حدود 8/3 ميليون نفر از جمعيت افغانستان براي سير كردن شكم خود محتاج كمك‌هاي سازمان ملل هستند. نياز به اين كمك‌ها در فصل زمستان شديدتر هم مي‌شود. هر سال نيروهاي سازمان ملل كاروان كمك‌هاي مربوط به زمستان را از فصل پاييز به سمت افغانستان ارسال مي‌كنند. چون با شروع سرما در اين كشور كوهستاني اكثر راه‌ها به دليل يخبندان بسته مي‌شوند و مسير عبور ماشين‌ها مسدود مي‌شود. سازمان ملل متحد امسال هم حدود 16 هزارتن محموله غذايي را به انبارهايي در نزديكي مرز پاكستان فرستاده بود. چاليس مك‌دوناگ، سخنگوي اين سازمان مي‌گويد: «همه انبارهاي موجود در مرز پاكستان با كل محتوياتشان
3 متر زير آب رفته‌اند، علاوه بر آن 6 هزارتن از اين غذاها هم به دليل وضعيت اورژانسي پاكستان، به مردم اين كشور اهدا شد. بنابراين حدود 22 هزار تن از محموله‌اي كه براي افغانستان در نظر گرفته شده بود در حال حاضر از دست رفته است. با توجه به ساير ذخاير موجود، مردم افغانستان از ماه نوامبر به بعد دچار مشكل جدي كمبود غذا خواهند شد.» به گفته خانم مك‌ دوناگ، اگر تا قبل از شروع يخبندان محموله‌هاي غذايي از دست‌رفته جايگزين نشوند، احتمالا مرگ‌ومير زيادي در اين منطقه اتفاق خواهد افتاد. البته چنين بارهايي را با هليكوپتر هم مي‌توان منتقل كرد. اما اين كار هزينه سرسام‌آوري دارد و چنين كارهايي فقط در موارد شديدا اورژانسي انجام مي‌شود.
منبع:www.salamat.com